Natri hydroxit là một chất rắn không màu dạng vảy hoặc màu trắng, đây là hóa chất cơ bản được ứng dụng vô cùng rộng rãi trong đa dạng ngành nghề, đặc biệt trong công nghiệp sản xuất giấy, xà phòng, tẩy trắng vải sợi, xử lý nước, chế biến thực phẩm…
1. Xút vảy Natri hydroxit là gì?
Natri hiđroxit hay sodium hydroxide có CTHH: NaOH hay thường được gọi là Xút hoặc xút ăn da là một hợp chất vô cơ của natri. Nó sẽ tạo thành dung dịch Bazơ mạnh khi hòa tan trong nước trong quá trình phản ứng sẽ tỏa ra nhiều nhiệt nên hết sức cẩn thận. Dung dịch NaOH có tính nhờn, làm bục vải, giấy và ăn mòn da. Nó được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp như sản xuất giấy, sản xuất nhôm, dệt nhuộm, chế tạo xà phòng, tổng hợp nên chất tẩy rửa…
Natri hydroxit tồn tại ở dạng chất rắn có màu trắng viên, vảy hoặc hạt. Xút rất dễ hấp thụ khí CO2 trong không khí vì vậy nó thường được bảo quản ở trong bình có nắp kín.Nó phản ứng mãnh liệt với nước đồng thời tỏa gia một lượng nhiệt lớn. Đồng thời Xút cũng hòa tan trong các dung môi khác nhứ: etanol, metanol, ete.
Xút vảy Natri hydroxit là gì
2. Cấu trúc phân tử của Natri hydroxit
Cấu trúc phân tử của NaOH
3. Những tính chất lý hóa đặc trưng của Natri hydroxit
3.1 Tính chất vật lý của xút vảy NaOH
Xút tinh khiết là chất rắn có màu trắng tồn tại dưới dạng viên, vảy hoặc hạt. Nó có tính hút ẩm rất cao, dễ chảy nước nên nó thường được bảo quản ở trong bao bì PPE kín, cách không khí tốt.
Đặc biệt xút sẽ mất ổn định khi tiếp xúc với các chất không tương thích, hơi nước, không khí ẩm, hầu hết chúng phản ứng mạnh với kim loại. Xút có phản ứng với các loại chất khử, chất oxy hóa, acid kiềm và hơi nước
3.2 Những tính chất hóa học của NaOH
Xút phản ứng với các axit tạo thành muối và nước:
NaOH + HCl -> NaCl + H2O
Phản ứng với các axit hữu cơ tạo thành muối tương ứng và thủy phân este.
Xút còn phản ứng với kim loại mạnh tạo thành bazo mới và kim loại mới.
Phản ứng với muối tạo thành bazo mới và muối mới.
4. Điều chế/Sản xuất hóa chất xút NaOH ra sao?
Để điều chế, sản xuất hóa chất xút NaOH, người ta thường áp dụng các phương pháp như sau:
Phản ứng tổng thể để sản xuất xút và clo:
2 Na+ + 2 H2O + 2 e- → H2 + NaOH
Sản xuất bằng phản ứng điện phân dung dịch muối ăn trong bình điện phân có màng ngăn:
NaCl + 2 H2O → 2 NaOH + H2 + Cl2
5. Những ứng dụng quan trọng của Natri hydroxit
Xút là hóa chất rất quan trọng trong cuộc sống, nó được ứng dụng vào rất nhiều ngành nghề sản xuất như:
Sản xuất xà phòng, chất tẩy, bột giặt.
Sản xuất tơ nhân tạo: Hóa chất này có tác dụng phân hủy những sản phẩm phụ độc hại cụ thể như ligin.
Ứng dụng trong công nghiệp sản xuất giấy, bột giấy… dùng để tẩy trắng.
Sản xuất nhôm (làm sạch quặng nhôm trước khi sản xuất.
Xút còn được dùng để xử lý nươc thải và là chất để diều chỉnh độ pH của nước trong môi trường chứa nhiều muối và axit.
Nó còn được dùng để chế biết dầu mỏ và một số ngành công nghiệp khác.
Các ứng dụng khác của NaOH: Dùng trong ngành chế biến thực phẩm như pha chế dung dịch rủa chai lọ hay thiết bị trong nhà máy Bia, pha chế chất xử lý rau củ quả trước khi cho vào đóng thùng..
Xút vảy có ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống
6. Sử dụng xút trong nuôi tôm
Ao nuôi cũ trước khi đi vào vụ nuôi mới phải được vệ sinh, xử lý kỹ nhằm làm sạch ao, chống Virus, vi khuẩn đặc biệt là vi bào tử trùng (EHP) theo quy trình như sau:
Vệ sinh thô: Thực hiện xịt rửa, cọ, chùi, vệ sinh ao, trang thiết bị, dụng cụ phục vụ nuôi theo phương pháp phổ thông rồi tháo khô 2-3 ngày.
Ô xy hóa các chất độc hại, cáu bẩn bám trong ao nuôi:Sau khi vệ sinh thô, bơm nước từ ao sẵn sàng vào ngập mép rốn ao khoảng 30 cm, sử dụng thuốc tím nồng độ 10 ppm (10g/1 m3 nước) để ngâm rốn và bơm xịt rửa lại toàn bộ ao, quạt nước, vỉ khí (xịt đi xịt lại 3 lần). Để nước rốn sau 24h thì xã bỏ, xịt thêm nước từ ao sẵn sàng để rửa trôi các cáu bẩn, nếu sử dụng nước ngọt thì càng tốt.
Sát trùng ao:Sau khi Ô xy hóa các chất độc hại, cáu bẩn bám trong ao nuôi, bơm nước từ ao sẵn sàng vào ngập mép rốn ao khoảng 30 cm, sử dụng Grow TCCA nồng độ 30 ppm (30g/1 m3 nước) để ngâm rốn và bơm xịt rửa lại toàn bộ ao, quạt nước, vỉ khí (xịt đi xịt lại 3 lần). Để nước rốn sau 24h thì xã bỏ.
Vệ sinh trang thiết bị ao nuôi:Tháo hết các ống thổi khí, lá quạt, vỉ khí, để rửa, đập, cọ sạch rồi ngâm vào nước ngọt 24 giờ, tiếp theo ngâm vào dung dịch NaOH nồng độ 25g/ lít (ngâm trong thùng nhựa, thùng composite) trong khoảng thời gian 24 -48h giờ rồi rửa sạch lại bằng nước ngọt, để nơi khô ráo trước khi sử dụng lại.
Loại bỏ vi bào tử trùng (EHP):Để loại bỏ Vi bào tử trùng (EHP), tiếp tục cấp nước lại vào rốn ao như trên, hòa NaOH nồng độ 2kg/1 m3 (Lưu ý, người nuôi cần kiểm tra pH nước sau khi hòa NaOH để đảm bảo độ pH ≥12) để ngâm rốn và bơm xịt rửa lại toàn bộ ao, quạt nước (xịt đi xịt lại 3 lần), để nước tại rốn 24 giờ rồi tháo xã bỏ. Sau 24 giờ thì xịt lại ao nuôi và các trang thiết bị bằng nước ao sẵn sàng, hoặc nước ngọt (nếu có) để khô ao tối thiểu 03 ngày trước khi cấp nước nuôi.
7. Những lưu ý khi sử dụng, bảo quản xút vảy NaOH
Nếu thường xuyên hít phải xút sẽ dẫn đến nguy cơ tổn thương nghiêm trọng hệ hô hấp, tổn thương cho khí quản, phổi.
Nếu để hóa chất xút vào da sẽ bị hiện tượng bỏng rát, nóng rất khó chịu, kèm theo nhớt da và sưng phù. Nó sẽ ăn mòn nếu trức tiếp nếu dính vào quần áo gây nên ố màu, mục vải…
Nếu để hóa chất bắn vào mắt sẽ gây nên hiện tượng sưng phù, bỏng giác mác, nguy cơ hoại tử mắt là cực kĩ cao có thể dẫn đến mù lòa vĩnh viễn.
Do hóa chất này có tính hút ẩm rất cao và phản ứng mãnh liệt với nước nên lúc pha cần pha xút bằng nước lạnh